Van Monument naar duurzaam icoon: Unica’s WKO-oplossing voor De Koepel

De Koepel Haarlem is een iconisch rijksmonument uit 1901 dat een nieuwe bestemming heeft gekregen als publieksvriendelijk, multidisciplinair gebouw. Wat ooit een gevangenis was, is nu een bruisende plek voor onderwijs, ondernemerschap, horeca en cultuur. De transformatie combineert historisch erfgoed met moderne duurzaamheidseisen, waardoor het gebouw toekomstbestendig is.

Met een slim energieconcept, waaronder een innovatieve WKO-installatie, wordt het energieverbruik drastisch verlaagd zonder in te leveren op comfort. Dit zorgt ervoor dat De Koepel en het omliggende terrein op een duurzame manier worden verwarmd en gekoeld. Dankzij samenwerking met ervaren partners zoals Unica is deze herontwikkeling een voorbeeldproject op het gebied van circulariteit, innovatie en energie-efficiëntie.

De monumentale koepelgevangenis uit 1901 is omgetoverd tot een publieksvriendelijk, multidisciplinair gebouw met een 21ste eeuwse standaard qua duurzaamheid en comfort. Unica ontwierp en realiseerde de gebouwgebonden installaties en de WKO. Daarnaast gaat Unica De Koepel en het hotel dat op het omliggende terrein wordt gebouwd, de komende decennia voorzien van warmte en koude voorzieningen.

‍

Vitale coalities
“Het vinden van de juiste gebruikers is cruciaal voor een project als dit”, zegt André van Stigt van Architectenbureau J. van Stigt . “Ook wil je vitale coalities sluiten met partners, die maatwerk en mensenwerk kunnen leveren. Daarmee bedoel ik bedrijven die technisch vakkundig en flexibel zijn, en waar mensen werken die met hun enthousiasme en daadkracht het verschil willen maken. Want het is een feit: de mensen maken het project. Bij De Hallen hebben we op die manier heel prettig samengewerkt met Unica. Met de herontwikkeling van De Koepel wilden we graag voortbouwen op dat succes.”

Avontuur

Voor projectdirecteur Paul van Joolingen is De Koepel in Haarlem niet het eerste complexe project waarvoor hij de eindverantwoordelijkheid draagt. Hij kent het klappen van de zweep, weet hoe je omgaat met de talrijke stakeholders en ook wat er allemaal mis kan gaan. Dat juist hij vol lof spreekt over Unica, mag je dus best als een compliment beschouwen. “We zijn samen met Unica het avontuur aangegaan en dat bevalt tot op heden erg goed”, zegt hij. “Om de financiering rond te krijgen – het grootste probleem bij dit project – hebben we ervoor gekozen om budgetafspraken te maken met het bouwteam. Dat betekent dat je elkaar moet vertrouwen en elkaar geen vliegen wilt afvangen. Dat klinkt gemakkelijk, maar De Koepel is een van de meest ingewikkelde plots van Haarlem: een monumentaal pand met een unieke vorm. Dat betekent dat je onderweg geheid knelpunten tegenkomt, hoe goed je alles ook voorbereidt. We vragen dus ongelooflijk veel flexibiliteit van onze partners. Unica verzorgt alle installaties, een complexe WKO én staat garant voor de financiering.”

Slim energieconcept

Het enorme atrium van 50.000 kubieke meter vraagt om een slim en afgewogen energieconcept. “Unica heeft vanaf het begin meegedacht over allerlei ingewikkelde vraagstukken. Bijvoorbeeld hoe we een behaaglijk klimaat kunnen realiseren met een bescheidenenergiecomponent. We rekenen en vertrouwen op minder dan 12 euro per vierkante meter per jaar voor licht en warmte”, vertelt André. “Het isoleren van de buitengevels en het dak is een duurzame oplossing, die bijdraagt aan de verlaging van het energieverbruik en die tevens zorgt voor een betere akoestiek. In de kelder komt een WKO-installatie. Met het bronnensysteem dat bestaat uit een warme en een koude bron kan Unica De Koepel en het omliggende terrein de komende decennia van energie voorzien.”

Unica tekende ook voor het sanitair, de meet- en regeltechniek, elektra, databeveiliging, watermist, brandpreventie en brandbeveiliging. Leuk om te weten: omdat niet alle techniek in de dikke buitenmuren verwerkt kan worden, blijven sommige functionele installaties zichtbaar voor bezoekers. Om die reden besteedde Unicaextra aandacht aan een hoogwaardige afwerking.

Topprestatie

“Integraliteit is een belangrijk onderdeel van duurzame herontwikkelingsprojecten. Toch zijn er weinig partijen die op deze manier kunnen denken”, zegt André. “Unica kan dit, hoewel het in de praktijk af en toe best lastig was om alle disciplines op elkaar afgestemd te krijgen. Het blijft de uitdaging om alle aanwezige vakkennis ook echt optimaal te benutten.”

“Bij een buitengewoon ingewikkeld project als dit, kom je altijd problemen tegen”, nuanceert Paul. “Dat is niet erg. Als je kwalitatief goede mensen hebt die luisteren naar problemen en denken in oplossingen, kom je er altijd uit. En de grondhouding van de mensen van Unica is fantastisch. Ik ben oprecht enorm trots op het team. Om samen met een groep mensen met beperkte middelen, en met respect voor een rijksmonument én elkaar een topprestatie neer te zetten: dat is heel bijzonder.”

‍

‍